Πώς προκύπτουν οι επιστημονικές μελέτες, με φαρδιές-πλατιές τις υπογραφές έγκυρων και εγνωσμένης αξίας ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, και άρα ικανές να παράγουν γνώση και να διαμορφώσουν τις πεποιθήσεις του πληθυσμού, όσον αφορά στα ζητήματα δημόσιας υγείας;
Όχι και τόσο έγκυρα, αξιόπιστα, μη διαπλεκόμενα και άρα… επιστημονικά, όπως αναφέρουν, μετά την ενδελεχή τους έρευνα, οι επιστήμονες Carl V. Phillips και Igor Burstyn, από τη ΜΚΟ «Υπεράσπιση του Καταναλωτή για την Ένωση Εναλλακτικών του Καπνού» (Consumer Advocates for Smoke-free Alternatives Association -CASAA). Οι ερευνητές μελέτησαν 12 επιστημονικές δημοσιεύσεις που αφορούν στο ηλεκτρονικό τσιγάρο και διαπίστωσαν ένα συνολικό σύστημα ανακοίνωσης αποτελεσμάτων που χαρακτηρίζεται από την ανακρίβεια, την ανεπάρκεια των στοιχείων αλλά και της μεθοδολογίας, και, επίσης, την απροθυμία της διόρθωσής τους, όταν κάποιος άλλος επιστήμονας αποδείξει τα λάθη τους.
«Υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι οι δημοσιεύσεις στα επιστημονικά περιοδικά συνοδεύονται από μια… μαγική δύναμη πίστης ότι αυτά που γράφουν είναι 100% ελεγμένα από όλους και επιστημονικά σωστές. Κι ενώ αυτή η εσφαλμένη πεποίθηση έχει περιορισμένες συνέπειες για κάποια πεδία, αναφορικά με τη δημόσια υγεία, έχει ως αποτέλεσμα οι πολιτικές και οι αποφάσεις να βασίζονται στην τυφλή πίστη περί της ακρίβειας κάποιων δημοσιεύσεων», αναφέρουν.
Το βασικό πρόβλημα με τις έρευνες που αφορούν στα θέματα της δημόσιας υγείας, είναι, σύμφωνα με τους συγγραφείς, ο μη επαρκής ποιοτικός έλεγχος τους. Σε αντίθεση με τις επιστημονικές δημοσιεύσεις που αφορούν, για παράδειγμα, στην οικονομική επιστήμη, όσον αφορά στη δημόσια υγεία οι δημοσιεύσεις δεν ελέγχονται ούτε εγκρίνονται σε εξειδικευμένα συνέδρια, παρά μόνο αρκεί η γνώμη περιορισμένου αριθμού ανθρώπων –πέραν των ίδιων των συγγραφέων- που θα πουν ένα απλό «οκ» για τη συγκεκριμένη έρευνα.
Συν τοις άλλοις, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι σε ορισμένες δημοσιεύσεις υπάρχει άμεση και σαφή σχέση των συγγραφέων με τους συναδέλφους τους που ενέκριναν με την υπογραφή τους τη δημοσίευση, όπως επίσης και, σε ορισμένες περιπτώσεις, οικονομικές σχέσεις συμφερόντων μεταξύ των συγγραφέων και επιχειρήσεων η δραστηριότητα των οποίων σχετίζεται με τα πορίσματα των δημοσιεύσεων.
Η εν λόγω έρευνα της CASAA θέτει εν αμφιβόλω την αξιοπιστία πολλών δημοσιεύσεων που έχουν επηρεάσει σε μέγιστο βαθμό τις πολιτικές που λαμβάνονται παγκοσμίως για το ηλεκτρονικό τσιγάρο.
«Όταν μιλάμε για επίκληση επιστημονικών δημοσιεύσεων για θέματα δημόσιας υγείας, αυτό για εμάς σημαίνει κάτι σαν «διάβασα αυτό κάπου», αναφέρουν οι συγγραφείς της χαρακτηριστικά…
Πόσο αξιόπιστες είναι οι έρευνες που καθορίζουν τις πολιτικές για το ηλεκτρονικό τσιγάρο; «Ελάχιστα», απαντούν επιστήμονες…
